Nou, dat is wat sterk uitgedrukt, niet alle narratieven zijn waardevol, maar vaak zijn ze dat wel.

Narratieven bevatten namelijk signalen en aanwijzingen over zaken waarvan de lezer of kijker nog niet op de hoogte was. Dus narratieven zijn leermateriaal.

Het verhaal van één kant horen is vaak niet zo zinvol. Soms wel als er maar één persoon betrokken is, maar dan nog is het zinvoller om te proberen enige tientallen narratieven bij elkaar te krijgen. Bijvoorbeeld over een behandeling. Het helpt als enige tientallen patiënten daarover vertellen. Maar dat is nog geen extra perspectief. Dat zijn tientallen narratieven vanuit één perspectief: de patiënt.

Meerdere perspectieven wil zeggen:

• Patiënten én behandelaren (en verpleging of verzorging).
• Ouders én docenten (en leerlingen en andere betrokkenen bij onderwijs).
• Leden en trainers en ouders van een sportvereniging.
• Medewerkers en klanten.
• Medewerkers en managers (en toeleveranciers en ketenpartners).
• Oudgedienden en nieuwe personeelsleden.
• Enzovoort, enzovoort.

Analyseren gaat over het begrijpen van hoe iets in elkaar zit. Bijvoorbeeld hoeveel glucose in bloed. Of het verband tussen te hard rijden en ongelukken.

Evalueren gaat over het afwegen van mogelijkheden. Bijvoorbeeld “zal ik dit of dat” of “dit zou dit kunnen betekenen of dat”.

Een voorbeeld om dit duidelijk te maken:

Als scheikundige heb ik jaren onderzoek gedaan naar silica’s. Eenvoudig gezegd: een hele schone vorm van baksteen. Je kunt van alles daaraan meten. De samenstelling bijvoorbeeld. En de sterkte. En de deeltjesgroteverdeling. Dat is analyseren: samenstelling achterhalen.

Uiteraard lagen er in mijn laboratorium veel stukken van die schone baksteen. Als er brand uit zou breken zou ik om me heen kijken en denken “waar kan ik het raam mee ingooien zodat ik naar buiten kan”. Aangezien veel apparatuur en het meubilair te zwaar is, pak ik een van mijn geliefde bakstenen en gooi m door het raam. Dat is evalueren: waarmee kan ik het raam ingooien? De betekenis van die baksteen waar ik zoveel moeite voor gedaan heb doet in de context  van “brand” plots niet meer ter zake.

Ja en nee.

• Nee – Wij helpen onze klanten en andere belanghebbende vooral zelf te onderzoeken wat ze willen vertellen. En ook om de betekenis die daarin verborgen zit zichtbaar te maken en zelf tot actie over te gaan. Dus we geven liever geen advies.
• Ja – Ons onderzoeksonderwerpen zijn “hoe zorgen we ervoor dat klanten en belanghebbenden zelf zo goed mogelijk onderzoeker kunnen zijn”. Dat is soms niet eenvoudig. Op dat gebied geven we vaak advies. Soms worden we ook gevraagd om conclusies te trekken uit de narratieve en warme data en daarover een verantwoordingsrapportage te maken. We beperken ons daarbij altijd tot het laten zien van wat de vertellers écht zeggen. Individueel én collectief. We geven ook wel suggesties, maar het kan nooit zo zijn dat er wordt gezegd “We hebben dit  gedaan omdat 4vitae het adviseerde”.

Natuurlijk is het zo dat mensen veel leren van narratieve en warme data. Wij zijn dan ook warm voorstanders van een lerende organisatie. Dus leren is goed, zeker als alle perspectieven iets leren. Maar verbeteren heeft nogal een “productie” geurtje. Je gaat dan al snel richting “meten is weten”.

Om die redenen spreken wij liever over “inzicht en aanpassingen”. Belangrijk daarbij is dat dat inzicht vaak gaat over de interacties en relaties tussen mensen, of mensen en systemen (ook producten). Als je dat inzicht wil omzetten naar actie moet er ook iets veranderen aan die interactie. Dan schiet een begrip als leren tekort om de lading te dekken.

Vandaar inzicht (inclusief leren) en aanpassingen (inclusief verbeteringen).

Om te beginnen is dat de verkeerde vraag. Het gaat om de balans tussen wat iets kost en wat het oplevert. Net als de uitspraak “een paar uur in de bibliotheek kan jaren onderzoek besparen” is het zo dat een paar uur de straat op om ervaringen van inwoners te horen en dan een uur aan de slag met die 40-50 narratieven meer zicht kan geven op wat er nodig is dan de beste data-analyse die maanden duurt.

Desondanks er is natuurlijk best iets te zeggen over wat het kost:

• Een workshop van een dagdeel of een presentatie inclusief voorbereiding kost €2500.
• Een voortraject voor het in kaart brengen van de behoeften en situatie kost vanaf €5000.
• Het inrichten van opgavematig besturen voor een beleidsdomein voor een eenlaags organisatie (uitvoering, directie + stakeholders) kost tussen de €10000 en €25000.
• Het ontwikkelen en uitvoeren van een eenmalige participatieve evaluatie of beleidsvorming kost vanaf €50000. Herhalingen kosten vanaf €30000.
• Het continu evalueren van het sociaal domein kost vanaf €2 per inwoner per jaar. Dit is exclusief kosten om IT integraties te realiseren en databronnen te ontsluiten.
• Het realiseren van maatschappelijk verantwoorden kost vanaf €7500 voor een eenlaags organisatie (uitvoering, directie).

Op alle activiteiten en trajecten zijn de algemene voorwaarden van toepassing. Ook is de ijzeren driehoek altijd geldig. 4vitae is nooit verantwoordelijk voor de invloed van interne zaken op de voortgang. Wij werken voor trajecten uitsluitend met/in een intern champion team dat zorg draagt voor een soepel verloop.

Jazeker. Die staat hier.