Organisaties, markten en de maatschappij veranderen voortdurend.

Mensen komen en gaan, markten veranderen, de maatschappij evolueert.

Wat dat betreft lijken ze meer op een natuurlijk bos dan op een houtplantage.

Ze veranderen op onvoorspelbare wijze, spontaan.

Niets of niemand kan dat sturen.

En alles en iedereen heeft daar invloed op.

Evolueren zorgt daarmee voor onzekerheid.

Om daar goed mee om te gaan is kennis nodig.

Die kennis zit verspreid over het systeem.

Klik op Fase 2 - Reflecteren.

Door het stellen van uitlokkingsvragen helpen we mensen - online of in bijeenkomsten - over hun ervaring te vertellen.

Uitlokkingsvragen zijn vragen waarop het antwoord een verhaal is: Bijvoorbeeld:

Je hebt onlangs [productnaam] gekocht. Wat heb je tegen anderen vertelt zodat zij dit product ook kopen of hen dat juist af te raden? Vertel ...

Als je terugdenkt aan de hulp die jij of jullie de laatste maanden kregen van [gemeente Y, aanbieder Z]. Welke gebeurtenis of situatie komt dan meteen in het gedachten? Vertel a.j.b. wat er precies gebeurde ...

Welke foto van jouw vakantie maakt het beste duidelijk hoe de vakantie was die jij bij ons boekte? Druk op "verder" om die foto te uploaden en te vertellen waarom je juist die foto hebt gekozen ....

Er zijn 4 tot 5 uitlokkingsvragen. Dat kan ook een mix van tekstvragen en plaatjes zijn.

Klik op Fase 3 - Vertellen.

Door vertellen, schrijven, een foto of video, tekening delen mensen - individueel of in groepen - hun ervaringen. We noemen dat micro-narratieven.

Tijdens de vertellen fase onderzoeken mensen ook zelf de betekenissen hun narratief: duidingsvragen.

Die vragen gaan over de betekenis, context, omstandigheden en impact.

En over waarom ze juist dit delen, wie hun narratief zou moeten horen of er mee zou moeten doen.

Het gaat daarbij om dat mensen kunnen vertellen/duiden wat zij willen, zodat u hoort wat zij willen dat ú hoort.

Met online vertelkamers kan continue een grote stroom narratieve en duidingsdata op gang te brengen: warme data.

Klik op Fase 4 - Opmerken.

Het doorlezen van tientallen, honderden of zelfs duizenden narratieven is niet alleen onmogelijk, het helpt ook niet.

Met bijvoorbeeld 10 duidingsvragen kunnen  ruim 3.600.000 combinaties gemaakt worden. Bijvoorbeeld "vertelgroep versus emotie" of "emoties versus hoofdpersoon".

Dat aantal is natuurlijk nog steeds ondoenlijk omdat veel combinaties door een mens bekeken moeten worden.

Het proces van "teveel data" naar "behapbare input" heet Opmerken. De stappen:

Ontsluiten en opschonen van de narratieve en warme data. En aanhaken van koude data

Maken van keuzes over hoe "diep" combinaties gemaakt worden binnen de beschikbare tijd

Maken van combinaties en kijken of daarbij opvallende signalen zichtbaar worden

Formuleren van meerdere mogelijk interpretaties van deze signalen

Samenvoegen (clusteren) tot een voor de klant behapbaar aantal

Maken van input voor inzicht/betekenisgeving bijeenkomsten

Hierdoor krijgt de klant neutrale input om snel tot inzicht te komen en zelf beslissingen te nemen.

Klik op Fase 5 - Inzien.

Tijdens inzicht/bekenisgeving bijeenkomsten ontdekt de klant signalen van verandering. Ze doorloopt daarvoor een aantal divergeren - convergeren cycli:

Divergeren door grasduinen in de inputdocumentatie. Men volgt sporen. Ontdekt verschillen en verbanden.

Convergeren door samenhang van alle inzichten te onderzoeken. Men stelt hypothesen op en verwerpt deze weer.

Het resultaat is inzicht vanuit diverse perspectieven. Afhankelijk van het traject kan dat bijvoorbeeld gaan over:

Veranderingen in markt, organisatie of samenleving

Impact van producten en/of diensten

Uitvoering van regelingen, beleid, processen of protocollen

Kansen of bedreigingen op ieder denkbaar terrein

Verschillen in perceptie tussen diverse belanghebbenden

Klik op Fase 6 - Betekenisgeven.

Betekenisgeven is voor velen een wat onbekend begrip. Men is gewend aan beslissen, besturen, implementeren:

Betekenis geven is het besluiten om iets te gaan doen naar aanleiding van nieuwe inzichten

Het SenseCanvas helpt deelnemende managers en bestuurders intensieve - en soms verhitte - discussies voeren om  tot een goede balans tussen innoveren, organiseren, leren, ruimte geven, proberen en de boel draaiende houden te komen.

Het eindresultaat is een samenhangende set acties die bestaan uit:

nemen van maatregelen, vergroten van kennis, veranderen van organisatie, experimenten om te beïnvloeden, ruimte geven en ontregelen, verkenningen opstarten, waarden voorleven, normen uitdragen

Om te voorkomen dat alleen bekende interventies als "maatregel" en "nader onderzoek" worden toegepast faciliteert 4vitae het proces.

Klik op Fase 7 - Beïnvloeden.

De beïnvloeden fase is veruit de moeilijkste fase van het VIBE proces. Dáár moet het gebeuren. Nu moeten de aanpassingen waartoe besloten is in de praktijk worden gebracht. Soms ...

is het gewoon een kwestie van doen en zit de bottleneck meer in het vinden van de beschikbare tijd.

is het een kwestie van anders gaan werken en blijkt het afleren van gewoonten best lastig

wil je als organisatie je omgeving meenemen, maar zitten belangen in de weg.

lopen er meerdere experimenten naast elkaar en vergt het veel tijd en aandacht om die goed te managen.

levert een verkenning nieuwe mogelijkheden, maar is het nog niet zo eenvoudig om afscheid te nemen van bestaande overtuigingen.

Kortom, beïnvloeden is niet eenvoudig en hard werken. Vandaar dat er een aparte fase voor is.

Klik op Fase 8 - Praktiseren.

We kennen het allemaal. Aanbevelingen overgenomen, afspraken zijn gemaakt. En dan valt het stil. Dat is zeker zo als de afgesproken acties andere vaardigheden vergen. Niet iedereen kan meteen ontregelen of experimenteren of verkennen.

Daarom biedt 4vitae begeleiding bij het daadwerkelijk realiseren van de afgesproken acties. Door bewaken van de voortgang van het portfolio aan acties, maar ook door actief mee te doen of te ontwerpen, te verbinden, enzovoort.

We helpen dus niet alleen om betekenisgeving te faciliteren, we helpen ook de steigers te bouwen over woelige rivieren en bij het oversteken van bergbeekjes. Waar nodig werken we ook mee op de werkvloer om daadwerkelijke impact te realiseren.

Klik op Fase 1 - Evolueren.