SenseCanvas

Zichtbaar maken van kennis en betekenis

SenseCanvas. Betekenis geven aan waarnemingen.

Het SenseCanvas is een hulpmiddel dat (groepen) mensen helpt kennis en betekenis die verborgen zit in narratieven zichtbaar te maken en daarop te handelen.

Het SenseCanvas heeft 7 vlakken (ook wel domeinen of aspecten genoemd):

Bekend – zaken die men weet, kan, stuurbaar zijn, controle over heeft.
Weetbaar – zaken die te achterhalen zijn, die te analyseren zijn.
Organiseerbaar – zaken die via (anders) organiseren (be)stuurbaar zijn.
Beïnvloedbaar – zaken waarom die niet (be)stuurbaar zijn, maar mogelijk wel te beïnvloeden zijn.
Onafhankelijk – zaken die volledig autonoom zijn, waar men geen enkele invloed heeft.
Onbekend – zaken (of fenomenen) waarvan men niet weet was het is, die griezelig zijn.
Zelf – zaken die iets zeggen over waarden, normen die intern en extern worden ervaren.

Acties / interventies

Bij de aspecten van het SenseCanvas horen acht typen interventies:

Regelen – Als oorzaken en gevolgen bekend zijn.
Onderzoeken – Als oorzaken en gevolgen weetbaar zijn.
Organiseren – Als het gaat om intern complexe (organisatorische) zaken.
Experimenteren – Bij extern complexe (netwerk) uitdagingen.
Ontregelen – Als er intern sprake is van gewenste onafhankelijke ontwikkelingen (zelf-bestuur bevorderen).
Verkennen – Bij totaal nieuwe externe signalen of ontwikkelingen.
Voorleven – Als normen moeten worden aangepast.
Vertellen – Als wilskeuzen en/of waarden moeten worden gecommuniceerd (StoryTelling).

Offline en online

Het SenseCanvas is zowel offline als online beschikbaar:

Als tafellaken of wandkleed voor gebruik tijdens fysieke bijeenkomsten
Als digitale achtergrond voor online systemen als LucidChart of Miro.

Hoe wordt het SenseCanvas gebruikt?

Het SenseCanvas is precies wat het woord zegt: een canvas (doek, ruimte) om sense (betekenis) te maken. Deze betekenis ontstaat als gebruiker(s) hun percepties, waarnemingen of voorgestelde interventies in het canvas plaatsen op de plek die voor hen passend is. Als de deelnemer(s) dat doet/doen ontstaan er clusters (groepjes) die iets zeggen (een signaal zijn) voor hoe de deelnemer(s) naar het focus-onderwerp kijken.

We gebruiken het SenseCanvas o.a in bijeenkomsten waar groepen mensen werken met verhalen/observaties/ervaringen. Het SenseCanvas ligt dan als tafelkleed (ongeveer 2 bij 2 meter) op tafel. Mensen lezen en werken met de narratieve informatie en “taggen” aspecten. Deze plaatsen ze op de voor hen goede plek op het canvas. Bijvoorbeeld zaken over samenwerking of controle of chaotische aspecten aan een proces.

Op die manier maken ze samen een overzicht van wat er speelt en kunnen ze daarna acties gaan definiëren. Daar kunnen interessante overeenkomsten en verschillen in zitten. Bijvoorbeeld tussen het perspectief van ouders of clients en die van docenten of medewerkers. Of trends en signalen die veranderen in de loop van de tijd. Afhankelijk van de aard van de achterliggende realiteit gaat het dan bijvoorbeeld over loslaten of uitzoeken of een experiment doen of samenwerking anders inrichten. Het SenseCanvas helpt om in een paar uur van ervaringen naar doordachte actie te komen.

Door daarover in gesprek te gaan ontstaan een discussie over de interventies die gedaan kunnen worden. Die voorstellen kunnen dan op een tweede SenseCanvas worden geplaatst. Ook daarover kan discussie worden gevoerd tot de groep overeenstemming bereikt over een coherente set inzichten en interventies die passend zijn voor wat het focussysteem hen – via de narratieven en duidingsinformatie wilde vertellen.

We gebruiken het SenseCanvas ook in het proces om een vertelpunt te ontwerpen. Daarbij taggen we dan bijvoorbeeld welke onderwerpen of gedragingen voorkomen in de uitlokkingsvragen en/of de vragen over de ervaringen. Samen met de klant (of het ontwikkelteam) krijgen we zo zicht op welke aspecten benadrukt worden in het vertelpunt en welke minder aandacht krijgen. Met dit inzicht sturen we dan het ontwerp bij. Een en ander werkt extra goed als er voor het (system in) focus een opgave ten grondslag ligt aan de narratieve evaluatie.

Toepassingen

Het SenseCanvas is geschikt voor vele toepassingen. Een paar voorbeelden:

Voor het in kaart brengen van de stand van zaken, trends en/of ontwikkelingen binnen en buiten de organisatie.
Voor beslissingen over het kiezen van wijzen van handelen: maatregelen, onderzoeken, reorganiseren, experimenteren, ruimte geven/exploreren, verkennen of wilskeuzen maken/uitdragen.
Voor het volgen van processen van optimalisatie, adoptie, re-organisatie, innovatie.
Voor het ontwerpen en optimaliseren van vertelformuleren en vertelkamers.